De wet bepaalt kortgezegd dat de handelsagent recht heeft op provisie op het moment dat hij een bestelling of order aan zijn opdrachtgever heeft medegedeeld. Maar orders kunnen ook worden geannuleerd. Gaat een order door, dan kun je ook te maken krijgen met een klant die niet betaalt. Ben je dan als leverancier ook provisie verschuldigd aan de handelsagent?
De handelsagent kan aanspraak maken op provisie op het moment dat de overeenkomst misschien nog niet is gesloten, de bestelling nog niet is geleverd en de klant de bestelling nog niet heeft betaald. Hoewel de wet op veel vlakken dwingend is en daarvan niet kan worden afgeweken, kunnen partijen op dit punt wel afspraken maken.
Partijen kunnen overeenkomen dat het recht op provisie afhankelijk is van de uitvoering van de bemiddelde overeenkomst. Een dergelijk beding komt vaak voor in agentuurovereenkomsten. De handelsagent heeft dan bijvoorbeeld pas recht op provisie op het moment dat de bestelling is geleverd en de klant de bestelling heeft betaald.
Het kan natuurlijk ook zo zijn dat de overeenkomst niet wordt uitgevoerd. De klant kan de bestelling annuleren of de klant betaalt niet omdat er sprake is van een ondeugdelijk product. Als de niet-uitvoering van de overeenkomst aan de leverancier toerekenbaar is, dan heeft de handelsagent toch recht op provisie. De leverancier zal moeten bewijzen dat het niet uitvoeren van de overeenkomst niet aan hem toerekenbaar is als hij dit wil voorkomen. Ongeacht wat er is afgesproken, bepaalt de Nederlandse wet dat de handelsagent sowieso recht heeft op provisie op het moment dat de klant heeft betaald of had moeten betalen (maar niet heeft betaald). Is er bijvoorbeeld afgesproken dat de handelsagent recht heeft op provisie op het moment dat de bestelling is geleverd, maar de levering vindt pas plaats nadat de klant heeft betaald, dan ontstaat het recht op provisie toch op het moment dat de klant heeft betaald.
De afspraak dat het recht op provisie pas ontstaat op het moment dat de overeenkomst is uitgevoerd, dient volgens de Nederlandse wet uitdrukkelijk te worden gemaakt. Het is dus belangrijk om hierover duidelijke afspraken te maken en deze schriftelijk vast te leggen in een agentuurovereenkomst.
Partijen kunnen overeenkomen dat de handelsagent pas recht heeft op provisie op het moment dat de bemiddelde overeenkomst is uitgevoerd. Dus bijvoorbeeld op het moment dat de bestelling is geleverd of de klant de bestelling heeft betaald. Een stap verder is het delcrederebeding. Door middel van dit beding komen partijen overeen dat de handelsagent medeaansprakelijk is voor de nakoming van de overeenkomst door de klant. Betaalt de klant niet, dan kan de leverancier de handelsagent aanspreken.
Een delcrederebeding leidt tot extra risico’s voor de handelsagent. Daartegenover staat vaak een hogere of extra provisie. Het delcrederebeding in een agentuurovereenkomst heeft een nuttige functie. Voor de handelsagent is het een prikkel om betrouwbare afnemers te zoeken en niet om alleen maar voor de provisie allerlei transacties aan te gaan met twijfelachtige partijen. Dit kan verstandig zijn voor een leverancier wanneer hij de controle op (potentiële) klanten niet zelf kan uitvoeren, omdat deze en de handelsagent zich in andere landen bevinden. Ook kan dit de handelsagent motiveren om of behulpzaam te zijn bij de incasso van de vordering op de klant. Een delcrederebeding kan de leverancier ook overhalen om een overeenkomst toch te sluiten in het geval hij twijfelt aan de betrouwbaarheid van een potentiële klant.
De Nederlandse wet beperkt de aansprakelijkheid van de handelsagent tot de overeengekomen provisie. De handelsagent kan voor een transactie dus maximaal zijn provisie verliezen. In twee gevallen kan de handelsagent voor hogere bedragen aansprakelijk zijn: (1) als het delcrederebeding voor één specifieke overeenkomst is gesloten of (2) als de handelsagent zelf in naam van de leverancier de overeenkomst met de klant zal sluiten. De rechter kan aansprakelijkheid uit het delcrederebeding matigen voor zover dit bedrag de provisie te boven gaat, als er een kennelijke wanverhouding is tussen het risico dat de handelsagent op zich heeft genomen en de bedongen provisie.
Heeft u vragen over provisies of het delcrederebeding of wilt u duidelijke provisieafspraken maken en vastleggen in een agentuurovereenkomst, neem dan contact op met Exterkate Advocatuur. U kunt Maikel Exterkate bereiken op +31614891468 of maikel@exterkate-advocatuur.nl.
Ik ben Maikel Exterkate, advocaat met bijna 20 jaar ervaring. Met uitgebreide kennis en jarenlange praktijkervaring help ik u om duidelijke afspraken te maken en juridische risico’s te beperken. Neem gerust vrijblijvend contact op om te bespreken wat ik voor u kan betekenen.
EXTERKATE ADVOCATUUR B.V.
Postbus 480
5240 AL Rosmalen
KvK 96223545