Vaste aanneemsommen komen vaak voor. Bij een vaste aanneemsom staat de prijs echter niet onwrikbaar vast. Tijdens bouwprojecten komen aannemers en opdrachtgevers regelmatig voor verrassingen te staan. Een bouwproject loopt bijna nooit volgens plan. Aannemers kunnen te maken krijgen met kostenverhogende en onvoorziene omstandigheden en die omstandigheden kunnen invloed hebben op de hoogte van de prijs van het werk. Meer- en minderwerk beïnvloedt zeer vaak de uiteindelijke hoogte van de prijs.
Meerwerk houdt in dat er meer of andere werkzaamheden dan de overeengekomen werkzaamheden moeten worden verricht. Minderwerk is daarvan het spiegelbeeld. Bij minderwerk worden minder werkzaamheden verricht dan de overeengekomen werkzaamheden. Van meerwerk kan bijvoorbeeld sprake zijn in het geval de opdrachtgever na het sluiten van de overeenkomst kiest voor duurdere materialen of het ontwerp wijzigt. Van minderwerk is bijvoorbeeld sprake als de opdrachtgever ervoor kiest om het werk vereenvoudigd uit te laten voeren. Van minderwerk kan ook sprake zijn in het geval ervoor wordt gekozen om een andere (goedkopere) uitvoeringsmethodiek toe te passen, goedkopere materialen of materialen van mindere kwaliteit te gebruiken.
De Nederlandse wet, maar bijvoorbeeld ook de UAV 2012, kent een regeling voor meerwerk.
Als een aannemer aanspraak wil kunnen maken op vergoeding van meerwerk, verlangt de Nederlandse wet dat het moet gaan om door de opdrachtgever gewenste toevoegingen of veranderingen in het overeengekomen werk. Dit komt erop neer dat de opdrachtgever in ieder geval moet hebben ingestemd met de toevoegingen of veranderingen.
Heeft de opdrachtgever ingestemd, dan geeft dit de aannemer nog niet zonder meer het recht op prijsverhoging. Op de aannemer rust namelijk een waarschuwingsplicht. De aannemer moet de opdrachtgever tijdig op de hoogte stellen dat de gewenste toevoegingen of veranderingen (per saldo) zullen leiden tot een hogere prijs. De gedachte hierachter is dat door de informatie over de noodzaak van de prijsverhoging als gevolg van meerwerk de opdrachtgever de gelegenheid krijgt om te beslissen of hij het meerwerk ondanks de hogere prijs aan de aannemer wil opdragen.
Waarschuwt de aannemer de opdrachtgever niet op tijd, dan riskeert hij dat het meerwerk niet wordt betaald. Dit geldt niet in het geval de opdrachtgever de noodzaak van de prijsverhoging uit zichzelf had moeten begrijpen.
Par. 36 UAV 2012 geeft een uitgebreide regeling van bestekswijzigingen. Dat wil zeggen wijzigingen in het bestek, het werk of de voorwaarden van uitvoering van het werk. Bestekswijzigingen moeten de aannemer schriftelijk worden opgedragen. Het ontbreken van een schriftelijke opdracht staat echter niet in de weg aan aanspraken van de aannemer op verrekening van meerwerk. Andere gevallen van veranderingen in het overeengekomen werk die aanleiding kunnen geven tot verrekening van meer- of minderwerk zijn onder meer geregeld in par. 35. Dit betreft afwijkingen van bedragen van stelposten, geschatte hoeveelheden en verrekenbare hoeveelheden.
Ook de UAV 2012 legt een waarschuwingsplicht op de aannemer. Wil de aannemer een verhoging van de prijs kunnen vorderen, dan zal hij de opdrachtgever tijdig moeten hebben gewezen op de noodzaak van een uit de bestekswijziging dan wel andere gevallen van verrekening als meerwerk voortvloeiende prijsverhoging, tenzij de opdrachtgever die noodzaak uit zichzelf had moeten begrijpen. Deze waarschuwingsplicht geldt niet in het geval van afwijkingen van bedragen van stelposten, geschatte en verrekenbare hoeveelheden. Daarvoor kent de UAV 2012 een andere regeling.
Minderwerk heeft betrekking op werkzaamheden die in de aanneemsom zijn meegenomen, maar die niet zijn uitgevoerd. In de Nederlandse wet is minderwerk niet geregeld. Een opdrachtgever heeft niet per definitie recht op vermindering van de aanneemsom. Werkt de aannemer zonder meer mee aan de wijziging van de opdracht, dan kan wellicht in veel gevallen ervan worden uitgegaan dat hij ook instemt met een evenredige verandering van de aanneemsom. Soms kan een opdracht tot minderwerk ook worden aangemerkt als een (gedeeltelijke) opzegging, waarop artikel 7:764 BW van toepassing is.
In de UAV 2012 is minderwerk wel geregeld en wordt ervan uitgegaan dat bij de eindafrekening minderwerk kan worden verrekend.
In de praktijk levert meerwerk regelmatig discussies en conflicten op tussen de opdrachtgever en de aannemer. Aannemers krijgen het meerwerk bijvoorbeeld niet betaald, omdat opdrachtgevers het niet eens zijn met prijsverhogingen. Er kan bijvoorbeeld discussie ontstaan of de opdrachtgever wel heeft ingestemd met de toevoegingen of veranderingen. Of de opdrachtgever vindt dat het meerwerk al was overeengekomen en in de overeengekomen scope van het werk valt. Meerwerk kan ook ontstaan door een door de aannemer of opdrachtgever gemaakte fout.
Om conflicten zoveel als mogelijk te voorkomen is het belangrijk om voor meerwerk een offerte of overeenkomst op te stellen en deze door beide partijen te laten tekenen. Op die manier heeft de aannemer ook bewijs dat de opdrachtgever heeft ingestemd met het meerwerk en de kosten die daarmee gemoeid zijn.
Heeft u vragen over meerwerk of minderwerk of heeft u een conflict of dreigt er een conflict over meer- of minderwerk, neem dan snel en vrijblijvend contact op met Exterkate Advocatuur. Maikel Exterkate is te bereiken op +31614891468 of maikel@exterkate-advocatuur.nl.
Ik ben Maikel Exterkate, advocaat met bijna 20 jaar ervaring in het oplossen van geschillen en het voeren van procedures in b2b-relaties. Of het nu gaat om zaken bij de rechtbank, in hoger beroep, kort geding of de Raad van Arbitrage in Bouwgeschillen, ik beschik over uitgebreide kennis en praktijkervaring. Neem gerust vrijblijvend contact op om te bespreken wat ik voor u kan betekenen.
EXTERKATE ADVOCATUUR B.V.
Postbus 480
5240 AL Rosmalen
KvK 96223545