De klantenvergoeding bij agentuur

De klantenvergoeding kan oplopen tot maximaal de beloning van de agent in één jaar, berekend op basis van het gemiddelde van de beloningen in de laatste 5 jaren of op basis van het gemiddelde van de gehele duur van de overeenkomst als deze korter dan 5 jaren heeft geduurd. Heeft een agent gemiddeld per jaar € 100.000,– aan provisies ontvangen, dan kan de klantenvergoeding € 100.000,– bedragen. De klantenvergoeding kan dus een aanzienlijke kostenpost zijn, waarmee leveranciers vaak geen rekening hebben gehouden bij het aangaan van een samenwerking met een handelsagent en bij het beëindigen van de agentuurovereenkomst.

Wanneer heeft de handelsagent recht op een klantenvergoeding?

De handelsagent heeft niet zondermeer recht op een klantenvergoeding. De wet kent de handelsagent een klantenvergoeding toe voor het geval zijn werk heeft geleid tot belangrijke omzetstijgingen in de onderneming van de leverancier en tot goodwill (vandaar ook wel goodwillvergoeding genoemd) of de vergroting daarvan. De handelsagent heeft bij het einde van de agentuurovereenkomst recht op een klantenvergoeding als:

• de agent de leverancier nieuwe klanten heeft aangebracht of de overeenkomsten met de bestaande klanten aanmerkelijk heeft uitgebreid en de overeenkomsten met deze klanten de leverancier nog aanzienlijke voordelen opleveren; en
• de betaling van de klantenvergoeding billijk is, gelet op alle omstandigheden, in het bijzonder op de verloren provisie uit de overeenkomsten met deze klanten.

De berekening van de klantenvergoeding

De berekening van de klantenvergoeding verloopt in drie fasen:

Eerste fase: in de eerste fase moet worden bepaald wat de voordelen van de transacties met de door de agent aangebrachte klanten voor de leverancier zijn;

Dat het voordeel moet worden bepaald, is gelegen in de mogelijkheid voor de leverancier om de door de handelsagent tot stand gebrachte klantenrelaties na beëindiging van de agentuurovereenkomst te kunnen blijven gebruiken zonder daarvoor provisie aan de handelsagent verschuldigd te zijn.

Het voordeel van de leverancier wordt vastgesteld op basis van de in de laatste twaalf maanden door de handelsagent verdiende brutoprovisie over de nieuwe en geïntensiveerde bestaande klanten. Dit bedrag dient vervolgens gecorrigeerd te worden met (a) de duur van het voordeel dat de leverancier naar verwachting aan de transacties met genoemde klanten kan ontlenen, (b) het verloop van het klantenbestand, en (c) de versnelde ontvangst van provisie-inkomsten door de agent die in één keer een vergoeding krijgt uitgekeerd. De agent dient in de eerste fase aannemelijk te maken dat de leverancier van door hem aangebrachte klanten, of van klanten waarmee hij de overeenkomsten heeft uitgebreid, nog in relevante mate nieuwe transacties kan verwachten, aldus de Hoge Raad in het Prijsvrij.nl/Corendon-arrest uit 2017.

Tweede fase: in de tweede fase moet worden beoordeeld of er redenen bestaan om het in de eerste fase vastgestelde bedrag aan te passen met het oog op de billijkheid, gelet op alle omstandigheden van het geval, in het bijzonder op de verloren provisie uit de overeenkomsten met deze klanten;

Let wel op, de billijkheid kan zowel een verhoging als een verlaging van het in de eerste fase vastgestelde bedrag meebrengen.

Derde fase: in de derde fase wordt getoetst of het bedrag dat uit de eerste twee berekeningsfasen is gekomen, het hiervoor genoemde wettelijke maximumbedrag niet te boven gaat.

De klantenvergoeding kan dus maximaal de beloning van de agent in één jaar zijn, berekend over het gemiddelde van de laatste vijf jaren of over de gemiddelde duur als de agentuurovereenkomst korter heeft geduurd.

De handelsagent moet snel handelen

Niet alleen worden leveranciers regelmatig verrast door de verplichting een klantenvergoeding te betalen bij het einde van de agentuurovereenkomst. Ook zijn handelsagenten regelmatig niet op de hoogte van deze wettelijke regeling. Voor handelsagenten is het echter wel belangrijk om hiervan op de hoogte te zijn. Handelsagenten moeten namelijk snel handelen bij het einde van de agentuurovereenkomst. De handelsagent moet uiterlijk binnen een jaar na beëindiging van de agentuurovereenkomst aan de leverancier mededelen dat hij aanspraak maakt op de klantenvergoeding. Doet de handelsagent dit niet, dan vervalt zijn recht op een klantenvergoeding. Er zijn geen speciale vereisten gesteld aan de mededeling. Het is wel verstandig om dit schriftelijk te doen, zodat vastligt dat de handelsagent tijdig aanspraak heeft gemaakt op de klantenvergoeding.

Geen recht op een klantenvergoeding

De wet geeft een opsomming van de gevallen waarin de handelsagent geen recht heeft op een klantenvergoeding. De handelsagent heeft geen recht op een klantenvergoeding als:

• de agentuurovereenkomst door de leverancier is beëindigd onder omstandigheden die de handelsagent schadeplicht maken. Dit kan zijn omdat er sprake was van een dringende reden. Dringende redenen zijn omstandigheden van zodanige aard dat van de partij die de overeenkomst beëindigt redelijkerwijs niet kan worden gevergd de overeenkomst zelfs tijdelijk in stand te laten.
• de agentuurovereenkomst is beëindigd door de handelsagent, tenzij deze beëindiging wordt gerechtvaardigd door omstandigheden die de leverancier kunnen worden toegerekend, of wordt gerechtvaardigd door leeftijd, invaliditeit of ziekte van de handelsagent, op grond waarvan redelijkerwijs niet meer van hem kan worden gevergd dat hij zijn werkzaamheden voortzet.
• de agentuurovereenkomst is beëindigd door de handelsagent die, overeenkomstig een afspraak met de leverancier, zijn rechten en verplichtingen uit hoofde van de agentuurovereenkomst aan een derde overdraagt. Meestal betaalt de derde goodwill voor het overnemen van de agentuurovereenkomst. Daarin zit dan als het ware de klantenvergoeding voor de handelsagent.

Advies

Heeft u vragen over de klantenvergoeding, de berekening daarvan of over het beëindigen van agentuurovereenkomsten in het algemeen, neem gerust en vrijblijvend contact op met Exterkate Advocatuur. Maikel Exterkate is te bereiken op +31614891468 of maikel@exterkate-advocatuur.nl.